شما اینجا هستید : تغذیه دانش آموزان

بسمه تعالی

---------------------------------------------------------------------------------------

تغذیه صحیح می‌تواند باعث افزایش تمرکز و یادگیری دانش‌آموزان شود این در حالیست که خانواده‌ها از این موضوع مهم غفلت می‌کنند.

تغذیه صحیح دانش‌آموزان موجب افزایش تمرکز و یادگیری آنان می‌شود اما خانواده‌ها برای بهبود کیفیت آموزشی فرزندان خود هزینه زیادی در زمینه استخدام معلم خصوصی یا ثبت نام در مدرسه‌های معتبرتر می‌کنند اما معمولا به تغذیه آنان توجه کافی نمی‌کنند.

بروز برخی از بیماری‌ها نتیجه کمبود دریافت برخی مواد مغذی است که می‌تواند زمینه ساز اشکال در یادگیری و تمرکز و حافظه شود. به عنوان نمونه کم خونی و فقر آهن به ویژه در دختران نوجوان می‌تواند زمینه ساز ایجاد مشکل در قدرت یادگیری و تمرکز شود بنابراین لازم است که خانواده‌ها احتمال ابتلای فرزندان خود به این بیماری را بررسی و در این جهت با متخصصان مشورت کنند تا در صورت لزوم رژیم غذایی آنان اصلاح شود.

برخی افراد در دوره نوجوانی و تحصیل از صبحانه خوردن فرار می‌کنند یا این وعده غذایی اصلی را فراموش می‌کنند یا به عنوان منبع انرژی قابل قبول محسوب نمی‌کنند چرا که بچه‌ها معمولا دیر از خواب بلند می‌شوند یا خانواده‌ها به موقع برای آماده کردن آنان برای رفتن به مدرسه اقدام نمی‌کنند، در نتیجه صبحانه به عنوان یک منبع انرژی قابل قبول فراموش می‌شود این در حالیست که دانش‌آموز در ساعات مختلف روز در مدرسه نیاز به تمرکز دارد و زمانی که به اندازه کافی یا به‌گونه‌ای مناسب صبحانه نخورده باشد، امکان کاهش قدرت یادگیری او وجود دارد و این مورد در مطالعات علمی اثبات شده است.

این گروه باید در دوران تحصیل وضعیت صرف صبحانه را به حالت ایده آل نزدیک کنند به گونه‌ای که صبحانه حاوی مواد مغذی باشد تا هم انرژی لازم بدن آنان را تامین کند و هم ویتامین‌ها و مواد معدنی را به اندازه کافی به بدن برساند تا در طی روز قدرت لازم را برای یادگیری داشته باشند.

متاسفانه برخی اوقات میان وعده‌ها کیفیت لازم و کافی را ندارند بنابراین اگر بتوانیم کودکان و نوجوانان را به صرف یکی از میوه‌ها و سبزی‌ها در مدرسه عادت دهیم، به وضعیت تغذیه جامعه کمک بزرگی کرده‌ایم چرا که این کار موجب جلوگیری از ابتلای آنان به برخی از بیماریها در سنین بزرگسالی می‌شود.

سال‌ هایی که کودک در مدرسه ی ابتدایی می ‌گذراند، از نظر تغذیه دوره مهمی است، زیرا رشد کودک در این سنین ادامه دارد، اگرچه سرعت رشد او کمتر از سال‌ های اول زندگی است، ولی باید توجه داشت که هر مرحله از رشد، وابسته به مرحله قبل بوده و مرحله بعد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اصولا دانش‌آموزان به 3 وعده غذایی اصلی و 2 میان‌ وعده در طول روز نیاز دارند و باید از تمامی گروه‌های غذایی شامل شیر و لبنیات، گوشت و حبوبات، سبزیجات، میوه‌جات و گروه نان و غلات مصرف کنند و تعادل و تنوع غذایی در این سنین مهم است.

وعده ی صبحانه، نقش بسیار موثری در سلامت جسمی و فکری دانش‌آموزان دارد.

به دنبال نخوردن غذا در طی خواب شب، اگر دانش‌آموز صبحانه نخورد، به دلیل پایین افتادن قند خون ، توانایی و شرایط لازم را برای یادگیری مطالب در مدرسه نخواهد داشت.

دانش‌آموزانی که صبحانه نمی‌خورند، کم‌دقت، خسته و بی‌حوصله‌اند و نمی‌توانند کمبود انرژی، ویتامین‌ها و املاح معدنی را با خوردن وعده‌های غذایی دیگر جبران کنند. بنابراین مادران باید هر روز صبح، صبحانه کودک خود را قبل از این‌که به مدرسه برود، آماده کنند.

تهیه میان‌وعده‌های مناسب و مغذی نیز بسیار اهمیت دارد، زیرا ساعات نزدیک ظهر، کودک ممکن است گرسنه شود و این گرسنگی، نشستن سر کلاس را برای او غیر قابل تحمل‌ می‌کند.

تمام این موارد، ضرورت توجه به تغذیه صحیح دانش آموزان در مدارس را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

بوفه مدرسه مهم است
بهداشت بوفه مدارس، سلامت فروشندگان بوفه و مواد غذایی موجود در آن موضوعی است که در سلامت دانش‌آموزان که در واقع مشتریان بوفه‌ها هستند، تاثیر زیادی دارد و توجه به آن، در واقع توجه به سلامت نسل جوان و آینده ی کشور است.

خصوصیات بوفه استاندارد چیست؟

خوراکی‌هایی که در آن عرضه می‌شوند، باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟

اینها سئوالاتی است که شاید هیچ‌یک از والدین به فکر آن نباشند.

بوفه قسمتی از تشکیلات یک مدرسه است، پس نظارت مدیر مدرسه روی این بخش ضروری است. همچنین وزارت بهداشت با فرستادن ماموران بهداشت به مدارس می‌تواند از بسیاری از بیماری‌هایی که ممکن است از طریق مواد غذایی ناسالم به دانش‌آموزان سرایت کند، جلوگیری به عمل آورد.

غذاهای مضر
افراط در مصرف شکلات و شیرینی به دلیل اینکه موجب بی‌اشتهایی و سیری کاذب در کودکان می‌شود و آنها را از مصرف غذاهای اصلی بازمی‌دارد، موجب اختلال رشد در آنها خواهد شد.

بهتر است در منزل،شکلات و شیرینی نگه ندارید تا به این ترتیب، دسترسی دائمی کودکان به این نوع مواد کاهش یابد. از دادن شکلات و شیرینی به عنوان جایزه یا تغذیه به کودکان خودداری کنید.

مصرف بی‌رویه تنقلات کم‌ارزش، یکی دیگر از مشکلات دانش‌آموزان است. متاسفانه برخی تنقلات تجارتی مانند انواع پفک و چیپس به‌طور بی‌رویه از سوی کودکان و دانش‌آموزان مصرف می‌شوند.

نتایج بررسی کشوری سال 1377 از سوی دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت نشان داده است، حدود 50 درصد کودکان 6 تا 12 ماهه و حدود 90 درصد کودکان 1 تا 2 ساله هر روز پفک مصرف می‌کنند.

مصرف پفک به خصوص قبل از وعده‌های غذایی به دلیل ایجاد سیری کاذب، کودکان را از خوردن غذاهای اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز رشد کودک تامین کنند، باز می‌دارد. از سوی دیگر نمک، ذائقه کودک را به خوردن غذاهای شور عادت می‌دهد.

متخصصان تغذیه همواره به والدین توصیه می‌کنند که کودکان را به مصرف تنقلات سنتی مثل نخودچی و کشمش، گردو، بادام،‌ پسته، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده، توت خشک، انجیر خشک و برگه‌ها تشویق کنند و سر سفره به جای نوشابه، برای افراد خانواده از دوغ استفاده کنند.

مواد غذایی لازم‌
میزان انرژی مورد نیاز کودکان مدرسه‌ای به دلیل تفاوت در اندازه بدن، میزان تحرک و سرعت رشد، متفاوت است و اگر انرژی مورد نیاز کودکان از طریق کربوهیدرات و چربی تامین نشود، پروتئینی که باید صرف رشد و ترمیم بافت‌های بدن ‌شود، برای تامین انرژی به مصرف می‌رسد.

شایع‌ترین کمبودهای ویتامینی در این دوران، کمبود ویتامین A و D و شایع‌ترین کمبودهای املاح، کمبود ید، آهن و کلسیم است.

هویج، منبع ارزانی از ویتامین A است و والدین می‌توانند از آن در برنامه غذایی روزانه کودکشان استفاده کنند.

بهترین نوع آهن قابل جذب در غذاهای حیوانی مثل گوشت، مرغ و جگر است.

دریافت مقادیر کافی کلسیم از طریق برنامه غذایی روزانه در سنین مدرسه و بلوغ برای حفظ تراکم طبیعی استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان در بزرگسالی حائز اهمیت است.

بستنی و شیر پاستوریزه، منبع خوبی از کلسیم هستند و مصرف آنها در میان‌وعده کودکان در تامین بخشی از کلسیم مورد نیاز کودکان موثر است.

نان و پنیر، میان‌وعده مناسب دیگری برای تامین کلسیم است که همراه سبزی، گوجه‌فرنگی، خیار یا گردو، یک میان‌وعده سالم و مغذی برای دانش‌آموزان به شمار می‌رود.

اول خانواده‌
با تغذیه دانش‌آموزان چه باید کرد؟

آیا دانش‌آموزان باید تنها از طریق مدرسه، تغذیه و خوراکی های خود را تهیه کنند یا حتما باید خوراکی‌های خاصی از خانه با خود به مدرس ببرند؟

آیا بوفه‌ی مدرسه، مناسب‌ترین تغذیه را در اختیار بچه‌ها قرار می‌دهد؟

آیا تمام خوراکی‌های خانگی، خوب و مغذی هستند؟

با دوره‌گردهای خیابانی چه باید کرد؟

تغذیه دانش‌آموز از هر جا که تهیه شود، نوع و کیفیت آن مهم است. این کیفیت تنها مربوط به مدرسه نیست. تغذیه چه در خانه، چه در مدرسه و چه در راه مدرسه باید مورد توجه قرار گیرد و این مساله تنها از طریق آموزش صحیح به خانواده‌ها امکان‌پذیر است.

توجه به تغذیه فرزندان از مهم‌ترین وظایف والدین است، زیرا فرهنگ و عادات غذایی در خانه شکل می‌گیرد و در مدرسه تثبیت می‌شود.

نمی‌توان کودکان را از خرید مواد خوراکی در راه مدرسه منع کرد، ولی می‌توان آنها را متقاعد کرد تا از مصرف مواد مضر برای بدنشان خودداری کنند که این امر می‌تواند با عرضه ی غذاهای مناسب بر سر سفره در خانه آغاز شود و در مدرسه ادامه یابد

تغذیه مناسب برای دانش آموزان

برای دانش آموزان صرف صبحانه به عنوان اصلی ترین وعده غذایی تحصیلی، متاسفانه مورد بی مهری فراوانی واقع شده است. صبحانه باعث می شود که انرژی مورد نیاز مغز برای یادگیری کاملا به موقع فراهم شود و بدن برای نیازهای خود به منابع ذخیره شده ای که باید صرف رشد جسم شود مراجعه نکند.

1. تغذیه، دانش تغییر و تبدیل مواد غذایی به انرژی است به عبارت دیگر تغذیه نشان می دهد که چگونه مواد غذایی لازم به بدن باید برسد.

2. تغذیه تحصیلی به ما نشان می دهد که برای یادگیری و مطالعه و فعل و انفعالاتی که لازمه این دو امر مهم هستند به چه میزان و از چه منابعی باید به دست آوریم.

3. مواد مغذی موادی هستند که نیازهای بدنی ما را فراهم می کنند و به ما در حفظ تعادل و سلامت جسمی و روانی کمک می کند. عمده ترین این مواد عبارتند از:

الف) کربوهیدرات ها که در نان، سیب زمینی، مربا، بیسکویت، شکر و ... یافت می شوند.

ب) چربی ها که بویژه در کره، پنیر، روغن زیتون و مارگارین و ... پیدا می شوند.

ج) پروتئین ها که معمولا در گوشت، ماهی، تخم مرغ، شیر و پنیر فراوانند.

د) مواد معدنی که به شکل فراوانی در میوه ها و سبزی ها یافت می شوند.

هـ) آب که نقش بسیار مهمی هم به عنوان ماده مورد استفاده و هم به عنوان یک رسانا و حلال دارد و معمولا از طریق مصرف آب آشامیدنی، نوشابه، میوه یا سبزی ها به بدن می رسد.

و) ویتامین ها که نقش مهمی در سلامت ما ایفا می کند و عموما در میوه ها و سبزی ها یافت می شوند.

4. به خاطر داشته باشید که هر چیزی که مورد مصرف واقع می شود الزاما از ارزش غذایی برخوردار نیست مانند بسیاری از تنقلاتی که با استفاده از انواع ادویه ها و نمک و رنگ های غیرطبیعی تهیه می شوند.

5. صرف صبحانه به عنوان اصلی ترین وعده غذایی تحصیلی، متاسفانه مورد بی مهری فراوانی واقع شده است.صبحانه باعث می شود که انرژی مورد نیاز مغز برای یادگیری کاملا به موقع فراهم شود و بدن برای نیازهای خود به منابع ذخیره شده ای که باید صرف رشد جسم شود مراجعه نکند.

6. بخش اعظم انرژی ها توسط کربوهیدرات ها تامین می شود. بنابراین استفاده از نان در صبحانه یا میان وعده ها به همراه عسل، پنیر، کره یا تخم مرغ توصیه می شود.

ضمنا استفاده از مواد خوراکی هایی مانند آجیل، کشمش، خرما و برگه زرد آلود بسیار بیش از مواد غیر مغذی مانند پفک و چیپس و ... مفید است.

صبحانه باعث می شود که انرژی مورد نیاز مغز برای یادگیری کاملا به موقع فراهم شود و بدن برای نیازهای خود به منابع ذخیره شده ای که باید صرف رشد جسم شود مراجعه نکند.

7. عادت به مصرف به اندازه بسیار بیش از پرخوری مفید است. در پرخوری متاسفانه بخش اعظم خون به جای آنکه به مغز برسد و فرایند یادگیری و فعالیت های مغزی را تسهیل کند برای هضم غذا متوجه اعضای داخلی شده و در نتیجه یادگیری را مختل می کند و حالت خستگی، رخوت، سستی و خواب آلودگی را ایجاد می کند.

به همین دلیل توصیه می شود که به جای سه وعده غذایی سنگین، پنج وعده غذایی سبک میل کنید تا همواره برای یادگیری آماده باشید.

8. در صرف صبحانه این عادت را در خودتان ایجاد کنید که علاوه بر صبحانه مختصر سنتی خودمان مثل مصرف چای شیرین و نان و پنیر و یا کره و مربا یا تخم مرغ، سعی کنید حتما از میوه های تازه مثل سیب و پرتقال و انگور و موز و یا سایر میوه های مورد علاقه استفاده کنید.

9. از صرف صبحانه بسیار مفصل هم جدا اجتناب کنید زیرا صرف صبحانه سنگین و بسیار مفصل هم به اندازه نخوردن صبحانه فرایند یادگیری را مختل می کند و بخش اعظم انرژی بدن متوجه دستگاه گوارش برای هضم و جذب مواد غذایی مصرف شده می گردد و این باعث می شود که نوعی حالت رخوت و کسالت صبحگاهی بر شما حاکم شود که مانع یادگیری هر چه بیشتر و بهتر می شود اما مصرف زیاد آب میوه یا حتی میوه تازه در صبحگاهان هرگز چنین اثری ندارد.

10. در تغذیه زیاد خوردن مهم نیست، خوب خوردن مهم است.

11. یکی از عادات تغذیه ای نادرست، مصرف میوه بعد از صرف غذاست. میوه حتما باید قبل از غذا صرف شود. زیرا میوه ای که بعد از غذا صرف می شود با انباشت مواد غذایی صرف شده در معده در همان جا باقی مانده و تخمیر می شود و ارزش غذایی و ویتامینی اش را از دست می دهد.

12. فسفر و کلسیم دو عنصر بسیار مهم در فعالیت های مغزی هستند. علی رغم اینکه مقادیر زیادی از این ماده در استخوان و نیز تاحدودی در دندان ها وجود دارد، انجام فعالیت های مغزی مثل یادگیری و حفظ کردن، توام با افزایش دفع فسفر و کلسیم از طریق ادرار است. بنابراین توصیه می شود که مقدار مصرفی شیر و پنیر و تخم مرغ و جوانه گندم در تغذیه روزانه تان به حد کافی باشد. حداقل روزی 2 لیوان شیر مصرف کنید.

13. منیزیم یکی از عنصرهای معدنی است که ضمن خاصیت آرام بخشی و متعادل کنندگی ای که دارد باعث تسهیل مکانیسم به خاطر آوردن مطالب به حافظه سپرده شده می شود. رژیم غذایی ما متاسفانه به لحاظ این ماده غذایی بسیار فقیر است.

اما منیزیم لازم بدن را می توان در نان سبوس دار، جوانه گندم و سبزی های سبز و بویژه کاکائو و شکلات که دارای قابل توجهی منیزیم است جستجو کرد.

14. مجموعه ویتامین های B بویژه برای حفظ سلامت جسمی و روانی ما لازمند و در یادگیری و حافظه نیز نقش مهمی دارند. استفاده از عدس، هویج، گردو، فندق، جوانه گندم، پرتقال، شیر، اسفناج، تخم مرغ و کاهو در رژیم غذایی روزانه می تواند کاملا نیازمان را برطرف کند.

15. قهوه به لحاظ غنی بودن از نظر ویتامین PP می تواند بسیار مفید باشد به شرط آنکه به اندازه و به موقع مصرف شود. بعضی از دانش آموزان در شب های امتحان برای فعال نگهداشتن مغز علی رغم خستگی به دلیل اضطراب در یادگیری مطالب از این ماده زیاد استفاده می کنند. توصیه می شود در هنگام خستگی و نیاز به خواب از قهوه استفاده نکنید.

این ویتامین علاوه بر قهوه در جگر، سویا، هویج، حبوبات، ماهی های چرب و گندم سبوس دار هم یافت می شود.

16. حفظ سلامت ارگان های دخیل در یادگیری از جمله چشم ها نیز در بحث تغذیه در نظر گرفته می شوند.بامصرف مقادیر مورد نیاز ویتامین A به بهداشت چشم و بینایی خود توجه داشته باشیم. ویتامین A به صورت فراوانی در کره، روغن ماهی، پنیر، تخم مرغ، هویج و گوشت گوساله یافت می شوند.

17. پاره ای از افراد از عادات نامناسبی پیروی می کنند و بدن را از دریافت پاره ای از منابع غذایی محروم می کنند. مثلا از خوردن سبزی ها امتناع می کنند و یا گوشت نمی خورند به نظر می رسد که عادات غذایی خودمان را باید مورد بازنگری قرار دهیم و تغییراتی در آن ایجاد کنیم.

در تغذیه زیاد خوردن مهم نیست، خوب خوردن مهم است.

18. تاجایی که ممکن است از مصرف مواد غذایی آماده اجتناب کنید و به جای آن به مواد غذایی تازه و طبیعی رو بیاورید.

19. آهن به عنوان یکی از مواد معدنی مورد نیاز نقش مهمی در سلامت بدن دارد و فقر آهن یکی از عوامل مهم در چگونگی یادگیری است.

بویژه دختر خانم ها که معمولا از فقر آهن بیشتری در رنج هستند.

برای این منظور تغذیه سرشار از آهن را توصیه می کنیم. استفاده از موادی چون جگر، گوشت گاو، تخم مرغ، عدس، پیازچه و بویژه کشک که سرشار از آهن است توصیه می شود.

20. به خاطر داشته باشید که سه چهارم آهن موجود در بدن در خون وجود دارد که برای حمل اکسیژن به ماهیچه ها و مغز بسیار ضروری و حیاتی است. به همین دلیل است که حالاتی مثل عدم تمرکز، خستگی، خواب آلودگی و بی حالی در افراد مبتلا به کمبود آهن به وفور دیده می شود.

تغذیه های مقوی برای مغز دانش آموزان

غذاهای مغذی نه تنها سیستم ایمنی بدن کودکان و سلامت آنان را تقویت می‌کنند، بلکه به عنوان سوخت برای مغز عمل کرده و در عملکرد موفقیت آمیز تحصیلی تاثیرگذار هستند. مواد مغذی مانند ویتامین B۶، اسیدهای چرب امگا-۳ و اسید فولیک برای سلامت شناختی ضروری هستند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، با توجه به آغاز سال تحصیلی جدید و بازگشایی مدارس، باید به آمادگی مغز فرزندان خود برای کسب موفقیت در تمامی چالش‌های علمی و تحصیلی توجه ویژه‌ای داشته باشید. در شرایطی که حصول اطمینان از میزان استراحت مناسب، همراهی تا مدرسه و وادار کردن آنها به انجام تکالیف خود تا پیش از زمان شام در نظر والدین راهبردهایی کلیدی هستند، آشپزخانه نیز یکی از مکان‌هایی است که می‌تواند در بهبود شرایط تحصیلی فرزند شما بسیار تاثیرگذار باشد.

بی تردید، مواد غذایی بسیاری وجود دارند که سرشار از مواد مغذی بوده و فرزند شما نیز از خوردن آنها لذت می‌برد از میوه‌ها گرفته تا سبزیجات. در ادامه برخی از بهترین مواد غذایی برای تقویت مغز و افزایش آمادگی کودکان برای بازگشت به مدرسه را معرفی می‌کنیم.

کلم پیچ

برگ‌های سبز و تیره کلم پیچ سرشار از اسید فولیک هستند. اسید فولیک برای عملکرد مغز حیاتی بوده و به‌ویژه طی دوران بارداری، کودکی و نوجوانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود. برخی از کودکان ممکن است به راحتی سالاد کلم پیچ را مصرف کنند، اما اگر این گونه نیست می‌توانید از آن در غذاهای دیگر استفاده کنید.

انبه

یک فنجان آب انبه منبع خوبی برای ویتامین B6 بوده که نقشی کلیدی در رشد شناختی ایفا می‌کند. افزون بر این، فرزند شما با مصرف انبه ویتامین C دریافت می‌کند که به پشتیبانی از عملکرد شناختی و عصبی کمک می‌کند. همچنین، ویتامین C برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید بوده و بی تردید، حفظ سلامتی طی سال تحصیلی یکی از چالش‌هایی است که کودکان با آن مواجه می‌شوند. انبه شیرین مزه، آبدار و رنگارنگ بوده و در نتیجه، اکثر کودکان از خوردن آن لذت می‌برند.

ماهی آزاد

ماهی آزاد سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 بوده که وجود آنها در رژیم غذایی کودکان بسیار مهم است. نوع امگا-3 موجود در ماهی آزاد و دیگر ماهی‌های چرب "DHA" نام دارد. بدن انسان قادر به تولید آن نبوده و باید این اسید چرب را از غذاهای مصرفی خود تامین کنیم. اسید چرب DHA نقشی کلیدی در رشد مغز و سیستم عصبی نوزاد هنگام رشد در رحم ایفا می‌کند. برای کودکان بزرگتر نیز در زمینه بهبود علائم افسردگی و آسم موثر است.

زردچوبه

زردچوبه ادویه‌ای است که در تهیه غذاهای مختلف استفاده می‌ شود. زردچوبه ویژگی ضد التهابی داشته و می‌تواند به پیشگیری از افت عملکرد شناختی کمک کند.

غلات کامل

غلات کامل سرشار از فیبر بوده و گوارش آنها به آرامی صورت می‌گیرد. در نتیجه، غلات کامل به حفظ سطح قند خون کمک می‌کنند. این مساله به‌ویژه برای کودکان که طی مدت زمان پیش از صرف ناهار تلاش می‌کنند تمرکز خود را در مدرسه حفظ کنند، مهم است. از غلات کامل می‌توان به جو دوسر، برنج قهوه‌ای، کینوا (Quinoa) و ذرت بو داده اشاره کرد. از ترکیب آنها با مواد غذایی دیگر می‌توانید صبحانه‌هایی مقوی برای فرزندان خود آماده کنید.

تغذیه در دوران بلوغ (1)

همان طور كه می دانیم تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در سلامتی فرزندان ما به خصوص در دوران بلوغ دارد؛ زیرا با تغذیه مناسب و سالم، علاوه بر این كه از چاقی فرزندان خود جلوگیری می كنیم، به استحكام و سلامت استخوان های بدن آن ها نیز كمك می نماییم. فراموش نكنیم چاقی در دوران بلوغ خود از علل مهم اضافه وزن در دوران های بعدی زندگی و میانسالی می باشد.

توصیه های تغذیه ای مناسب به نوجوانان در دوران بلوغ :

1. انواع مختلفی از غذاها را میل كنید.

2. میزان غذای مصرفی را متناسب با فعالیت های روزانه خود تنظیم نمایید.

3. رژیم غذایی كه در آن مصرف غلات، سبزیجات و میوه ها فراوان است، برای خود انتخاب كنید.

4. رژیمی با حداقل چربی های اشباع و كلسترول انتخاب كنید.

5. خود را با رژیمی متعادل ( از نظر نمك و شكر) عادت دهید.

6. توجه به دریافت كلسیم كافی و آهن در این دوران را هرگز فراموش نكنید.

یك رژیم غذایی سالم و یك برنامه ورزشی منظم و مداوم را باید جزء امور روزانه خود قرار دهید. اگر همه افراد خانواده برنامه ورزشی و غذایی روزانه را برای تشویق فرزندان رعایت كنند، تنظیم رژیم غذایی و برنامه ورزشی مناسب، راحت تر خواهد بود. هم چنین والدین باید غذاهای كم چرب و كم كالری، دسرها و میان وعده های مقوی برای فرزندان خود تهیه كنند.

از خرید غذاهای پركالری مانند انواع چیپس، پفك، نوشابه های گازدار و شیرینی در این دوران خودداری كنید.

هرم غذایی كه به وسیله اداره كشاورزی امریكا جهت حفظ سلامتی بیشتر افراد بالای 2 سال طراحی شده است یك راهنمای جامع برای انتخاب نوع و میزان موادغذایی روزانه می باشد. بیشترین تأكید هرم غذایی بر5 گروه اصلی مواد غذایی می باشد كه رعایت آن به منظور حفظ سلامتی، ضروری است. همچنین این راهنمای غذایی مصرف كم روغن ، شیرینی و چربی ها را توصیه می كند.

هرم غذایی مقدار هر واحد( serving ) از این گروه های غذایی بیان می كند. مقدار مصرف مواد غذایی مختلف، ارتباط مستقیمی با سن و میزان فعالیت روزانه شما دارد. اما این هرم مقدار واحد گروه های غذایی مختلف را برای متوسط افراد با قد و وزن متناسب توصیه می كند ( مطالب كامل راجع به هرم غذایی در بخش " اجتماعی / تغذیه / خبرها و دانستنی های تغذیه ای / تغذیه افراد سالم " در همین سایت موجود است) .

پسرهای جوانی كه فعال هستند، به طور متوسط به 2800 كالری انرژی و حداكثر واحدهای هرم غذایی نیاز دارند، در حالی كه دختران نوجوان به 2200 كالری و میزان متوسط از واحدهای توصیه شده نیازمندند.

طبق هرم غذایی، افراد باید روزانه 6 تا 11 واحد از گروه غلات و نان شامل برنج، نان، ماكارونی ؛ 2 تا 4 واحد از گروه میوه ها ؛ 3 تا 5 واحد از گروه سبزیجات ؛ 2 تا 3 واحد از گروه شیر و لبنیات ؛ 2 تا 3 واحد از گروه گوشت شامل گوشت قرمز، مرغ ، ماهی، حبوبات، آجیل و خشكبار؛ و مقدار كمی از چربی ها و روغن ها و قندهای ساده را مصرف كنند.

مصرف چربی نباید از 30 درصد كل انرژی رژیم غذایی تجاوز كند. مثلاً برای یك رژیم 2200 كالری معادل با 73 گرم چربی و برای یك رژیم 2800 كالری معادل 93 گرم چربی به صورت روزانه محسوب می شود.

نوع چربی نیز بسیار مهم است. چربی اشباع كه در فرآورده هایی مانند گوشت ها و چربی های حیوانی، روغن نارگیل، روغن نخل وجود دارد، نسبت به چربی غیراشباع كه در فرآورده هایی مانند روغن آفتابگردان، ذرت، كلزا، كانولا و سویا جود دارد، كلسترول خون را بیشتر افزایش می دهند. پس دریافت چربی های اشباع را حداكثر به 10 درصد كل چربی های رژیم محدود كنید.

شكر می تواند میزان زیادی از كالری رژیم را به خود اختصاص دهد، البته با ارزش تغذیه ای پایین تر كه شامل شكر سفید و قهوه ای، عسل، مرباها و شكلات ها و برخی شیرینی ها می باشد.

بنابراین توصیه می كنیم:

- گوشت های كم چرب و لبنیات كم چرب را مصرف كنیدو

- بیشتر از چربی های غیراشباع گیاهی استفاده كنید؛

- سعی كنید برای آگاهی از تركیبات موادغذایی، قبل از خرید برچسب آن ها را بخوانید.

- غذاهایی با شیرینی كم را مصرف كنید و از مصرف زیاد شكر در تهیه غذاها خودداری نمایید.

برای آگاهی شما به درصد چربی برخی از فرآورده های مصرفی اشاره می كنیم:

كره یا مارگارین ( یك قاشق غذاخوری ) = 4 گرم چربی

مایونز ( یك قاشق غذاخوری )= 11 گرم چربی

سس سالاد ( یك قاشق غذاخوری )= 7  گرم چربی

پنیر خامه ای (30 گرم )= 10 گرم چربی

شكلات تخته ای ( 30 گرم )= 9 گرم چربی

گروه شیر و لبنیات :

لبنیات منابع مهمی از پروتئین، ویتامین و املاح هستند و به عنوان منبع عالی كلسیم محسوب می گردند. افراد در سنین بلوغ باید روزانه 2 تا 3 واحد از محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست را مصرف كنند.

توجه: شیر و لبنیات كم چرب استفاده كنید و از مصرف نوع پر چرب آنها خودداری نمایید.

درصد چربی فرآورده های لبنی

ماست بدون چربی، یك لیوان( یك سروینگ) = چربی كم

شیر كم چرب، یك فنجان(یك سروینگ) = 5 گرم چربی

شیركامل، یك فنجان( یك سروینگ) = 8 گرم چربی

شیر شكلات(2 درصد)، یك فنجان( یك سروینگ) = 5 گرم چربی

ماست كم چرب، یك فنجان( یك سروینگ) 4 گرم چربی

پنیر فرآیند شده، 55 گرم( یك سروینگ)= 18 گرم چربی

بستنی، نصف فنجان( یك سوم سروینگ)= 7 گرم چربی

ماست فریز شده، نصف فنجان( یك دوم سروینگ) = 2 گرم چربی.

گروه گوشت :

غذاهای این گروه حاوی پروتئین، ویتامین و املاح مانند آهن و روی می باشند. همچنین منبع غنی ویتامین های گروهB هستند. 2 تا 3 واحد یا به عبارتی 150 تا 210 گرم از این گروه بایستی در سنین بلوغ مصرف شود.

توجه: هر واحد شامل 60 تا 90 گرم گوشت قرمز، مرغ و ماهی می باشد كه می تواند یك همبرگر متوسط یا نصف سینه كامل مرغ  باشد. سعی كنید چربی های اضافی گوشت و پوست مرغ را جدا كنید و گوشت ها را بیشتر به صورت پخته یا كبابی مصرف نمایید و از سرخ كردن در روغن پرهیز كنید.

فراموش نكنید آجیل ها و زرده تخم مرغ حاوی درصد بالایی چربی هستند. پس در مصرف آن ها دقت كنید.

درصد چربی مواد غذایی موجود در گروه گوشت :

گوشت كم چرب، مرغ و ماهی ( 80 گرم ) = 6 گرم چربی

گوشت مرغ با پوست یا سرخ شده ( 80 گرم ) = 13 گرم چربی

تخم مرغ ( یك عدد ) = 5 گرم چربی

كره بادام زمینی ( 2 قاشق غذاخوری ) = 16 گرم چربی

آجیل ( یك سوم فنجان یا 2 قاشق غذاخوری ) = 22 گرم چربی

تمام مقادیر ذكر شده در بالا معادل یك واحد از گروه گوشت می باشند.

ادامه دارد...

تهیه وتنظیم :محسن امیدی

کارشناس تغذیه ورژیم های درمانی